Derivaten betekenis
Wat zijn derivaten of wat is een derivaat? Derivaten zijn een afgeleide, waarbij de koper het recht verwerft om iets te kopen of verkopen tegen een vooraf bepaalde prijs. Dit wordt de onderliggende waarde genoemd. Dit kan de onderliggende waarde zijn van bijvoorbeeld aandelen of grondstoffen. De waarde van het derivaat is afhankelijk van de waarde van de onderliggende waarde.
Derivaten zijn verschillende beleggingsinstrumenten, die afgeleid zijn van een onderliggend beleggingsinstrument. Beleggen in derivaten is onder de ervaren beleggers onder andere zo populair omdat ze gestandaardiseerd zijn. De gestandaardiseerde contracten kunnen door alle particuliere beleggers aangeschaft worden. Ze zijn erg goed verhandelbaar. Derivaten geven je de mogelijkheid om de onderliggende waarde op een bepaalde koers te kopen. Daarnaast is de liquiditeit erg hoog, wat de handel altijd ten goede komt. Ook zijn ze al erg lang populair. Al sinds de 16e eeuw begonnen boeren namelijk al met het afdekken van risico’s. Waar veel beleggers alleen een euroteken in de ogen hebben bij het denken aan derivaten, zijn ze van oorsprong juist bedoeld om risico te beperken!
De onderliggende waarde bij derivaten
Bij derivaten, zoals opties, futures en swaps speelt de onderliggende waarde een belangrijke rol. De onderliggende waarde is het financiële instrument waarop het derivaat is gebaseerd. Dit kan bijvoorbeeld een aandeel, een grondstof of een valuta zijn. De prijs van het derivaat wordt bepaald door de waarde van de onderliggende waarde. Het is daarom belangrijk om de onderliggende waarde goed te begrijpen en te analyseren. De onderliggende waarde is de basis van het derivaat en bepaalt daarmee de risico’s en kansen die ermee gepaard gaan.
Soorten derivaten
Er zijn dus een aantal verschillende soorten derivaten. Derivaten zijn allemaal een vorm van een financieel derivaat. Wat zijn nu de derivaten waar je rekening mee moet houden? Dit zijn opties, futures, swaps en forwards. Onder de beginnende belegger hebben derivaten een niet al te goede reputatie. Veel beleggers die geen juiste training hebben gehad proberen hun winst te maximaliseren met het gebruiken van bijvoorbeeld opties. Een dergelijk derivaat heeft echter ook een keerzijde. De winst kan namelijk vergroot worden, maar het verlies natuurlijk ook. Dit maakt ze dus ook gevaarlijk. Anders zou het natuurlijk ook te mooi zijn om waar te zijn.
Futures
Futures zijn termijncontracten waarbij er vooraf een prijs en tijdstip wordt afgesproken. Deze afspraak wordt gemaakt tussen de koper en verkoper. Bij deze afspraak wordt het onderliggende financiële product dus geleverd op basis van deze afspraak. De handelaren gaan met het doen van een transactie middels futures een plicht aan. Deze moeten zich dus aan de afspraken houden.
Opties
Middels opties kunnen aandelen tegen een van tevoren afgesproken prijs gekocht worden. Wanneer je denkt dat iets gaat stijgen tot een bepaalde prijs, schaf je daarom een optie aan voor onder die prijs. Op die manier koop je aandelen goedkoper dan de markt! Opties hebben een bepaalde houdbaarheidsdatum. De expiratiedatum wordt dit genoemd. De optiepremie is het bedrag wat men betaald voor de optie. Opties onderling worden vaak verhandeld. Waar bij een future een plicht aangegaan werd, is er bij een optie sprake van een recht. Dit geeft de houder dus een keuze om uiteindelijke wel, of niet gebruik te maken.
CFD’s
Met een CFD wordt een ‘contract for difference’ bedoeld. Dit product is erg berucht geworden, mede omdat er gebruik gemaakt wordt van een hefboom. Voor de mensen die weten wat ze doen is het een geweldig product. Op deze manier kan men namelijk véél meer winst genereren. Dit heeft te maken met het gezegde ‘geld maakt geld’. Bij handelen in hefboomproducten wordt namelijk gebruik gemaakt van geleend geld. Dit betekent ook dat er schulden gemaakt kunnen worden wanneer alles fout gaat. Met een CFD wordt een afspraak gemaakt tussen de koper en verkoper. Het waardeverschil van de onderliggende waarde vanaf het moment van overeenkomst wordt verrekend.
Swaps
Swaps werken met rentebetalingen. Een swap is een financieel product waarbij twee partijen deze rentebetalingen uitruilen. De waarde van een dergelijke swap hangt dan ook sterk af van de rentestand. Een swap is bedoeld om het renterisico af te dekken, of een rentepositie in te nemen.
Derivaten gebruiken
Ze kunnen dus gebruikt worden om zowel winst te vergroten als verlies te beperken. Dit is niet het enige! Beleggingsproducten als deze kunnen ook inspelen op toekomstige koersen. Daarnaast kunnen derivaten zelfs ingezet worden om op een volledig horizontale koers rendement te genereren. Handel in derivaten zelf is namelijk ook een markt!
Handelen in Derivaten
Een derivaat geeft een belegger het recht om een bepaald goed voor een vastgestelde koers te kopen of verkopen. Zoals benoemd kunnen ze de onderliggende waarde vertegenwoordigen van aandelen. Ze kunnen ook de onderliggende waarde van bijvoorbeeld grondstoffen, valuta of een aandelenindex vertegenwoordigen. Dat derivaten inspelen op een verwachte koers wil zeggen dat de producten erg speculatief ingezet worden. Derivatenhandel gebeurt op de effectenbeurs. Tussen partijen kan ook handel in dit product plaatsvinden, OTC of over the counter wordt dit genoemd.
Risico’s
Derivaten kennen een hoop voordelen, maar nemen ook de nodige risico’s met zich mee. Een aantal van de belangrijkste risico’s zijn:
- Hefboomwerking
Een kleine koersschommeling in de onderliggende waarde kan door hefboomwerking zorgen voor een grote waardeverandering van het derivaat. Technisch gezien kunnen verliezen vaak zelfs onbeperkt oplopen. Hier tegenover staat natuurlijk dat met derivaten een enorme winst behaald kan worden. - Counterparty risk
Dit is een risico die voornamelijk bij OTC-transacties voorkomt. Als de tegenpartij van de derivatentransactie failliet gaat, staat de belegger net als andere schuldeisers in de rij bij het bedrijf om het geld terug te krijgen. Vaak zijn weinig bezittingen over om schulden terug te betalen. Hierdoor zal de belegger niet de volledige waarde ontvangen. - Marktrisico
De marktwaarde van een derivaat is gebaseerd op de koers van de onderliggende waarde. Derivaten op zich hebben geen contante waarde. Blijkt dat de waarde van het onderliggende product te hoog is ingeschat, dan leidt dit tot een grote afwaardering op de positie van het derivaat.
Geschiedenis
De geschiedenis van derivaten gaat terug tot in de oudheid, waar handelaren afspraken maakten om in de toekomst bepaalde producten te leveren of verkopen tegen een afgesproken prijs. Deze afspraken werden vaak gemaakt om risico’s te verminderen, zoals het risico van prijsfluctuaties en onzekerheid in de markt.
In de moderne tijd werden derivaten pas echt populair in de jaren zeventig en tachtig, toen financiële instellingen begonnen met het ontwikkelen van complexere instrumenten om risico’s te beheren en om te speculeren op de financiële markten. De markt voor derivaten groeide snel en tegenwoordig zijn derivaten een belangrijk onderdeel van het financiële systeem geworden, waarbij de totale waarde van derivaten wereldwijd in de triljoenen dollars loopt.
Derivatenfraude
Fraude bij derivaten is in het verleden in eerder voorgekomen, wat destijds voor grote verliezen heeft geleden. Een voorbeeld hiervan is de fraudezaak rond de Amerikaanse energiehandelaar Enron in de jaren negentig. Enron maakte gebruik van complexe financiële instrumenten om winst te genereren en schulden te verbergen, wat leidde tot enormen verliezen voor belegger en financiële instellingen. Deze fraudezaak heeft geleid tot een breed onderzoek naar de praktijken van bedrijven en financiële instellingen op de derivatenmarkt en heeft het belang van toezicht en regulering op de markt benadrukt.
