Met de huidige, lage spaarrente en inflatie zien veel mensen hun vermogen eerder afnemen dan stijgen. Veel mensen kiezen ervoor om dan meer risico’s te nemen dan bij sparen en te gaan beleggen. Met beleggen valt, gemiddeld gezien, een beter rendement te halen dan met sparen. Beleggen kan op verschillende manieren en met verschillende producten. Een van de producten waarin je kunt beleggen zijn aandelen. Het beleggen in aandelen is wel risicovol. De aandelenmarkt reageert snel op informatie die beschikbaar komt. Voor de ‘gewone’ belegger is het vaak al te laat om deze informatie op tijd mee te krijgen en ervan te profiteren. Aandelen zijn tegelijkertijd wel producten die makkelijk te begrijpen zijn voor startende beleggers. Het hebben van kennis en ervaring zijn van belang om een beter te worden in beleggen. Dit artikel is een algehele guide om meer te weten te komen over aandelen. In dit artikel vind je alles wat je moet weten over aandelen.
Wat zijn aandelen?
Een van de vele financiële producten waarin je kunt beleggen noemen we ook wel; aandelen. Aandelen zijn één van de vele financiële producten waarin belegd kan worden. Een aandeel is in feite een bewijs(waardepapier) van deelname in een onderneming. Een aandeel betekent letterlijk dat je een aandeel van het bedrijf hebt. Een aandeel is dus een soort eigendomsbewijs. Een bezitter van een aandeel wordt aandeelhouder genoemd. Alle aandeelhouders samen zijn eigenaar van de onderneming. Een aandeelhouder heeft doorgaans recht op medezeggenschap en recht op een winstuitkering (dividend).
De waarde van een aandeel
De waarde van een aandeel ligt niet vast, maar wordt bij uitgifte bepaald door het bedrijf dat de producten uitgeeft. De prijs is o.a. afhankelijk van de prestaties van de onderneming, maar de werkelijke prijs wordt vastgesteld op de beurs (aandelenkoers) door de kopers en de verkopers. Met aandelen kunt u dus winst of verlies maken afhankelijk van de presentaties van het bedrijf en de interactie tussen vraag en aanbod op de beurs. Doordat meer mensen aandelen kopen van een aandeel, kan de prijs van een aandeel stijgen. Het rendement dat met aandelen behaald kan worden, komt voort uit twee zaken. De eerste is koerswinst de tweede is dividend. Dividend is niet vanzelfsprekend, maar doordat aandelen continu in prijs schommelen, kan er wel altijd een resultaat gehaald worden door middel van koerswinst, dit kan uiteraard ook een negatief resultaat zijn. Aandeelhouders kunnen op twee manieren winst behalen uit twee soorten rendement, maar zij hebben geen recht op een vaste uitkering van geld van hun aandeel. Wanneer je belegt in aandelen, kun je een deel van het eigendom van het bedrijf verwerven en zo profiteren van eventuele winsten en waardestijgingen in de toekomst.
De geschiedenis van aandelen
De waardepapier, die een aantal rechten met zich meebrengt binnen een naamloze vennootschap of besloten vennootschap, kent een lange geschiedenis. Al in de tijden van het romeinse rijk werden er onderhandse aandelen verhandelt aan financiers. We weten hierdoor dat de oorsprong van aandelen in ieder geval tussen de jaartallen van 753 voor Christus tot 476 na Christus ligt. Daarna werden aandelen van de Italiaanse stadstaten in de middeleeuwen(500 tot 1500) tot aan de Hollandse en Zeeuwse voorcompagnieën, de voorlopers van de Vereenigde Oostindische Compagnie(VOC) In de gouden eeuw(1600 tot 1700), verhandelt. We weten hierdoor dat de oorsprong van aandelenhandel in ieder geval tussen de jaartallen van 753 voor Christus tot 476 na Christus ligt.
Het oudste aandeel
Leuk feitje; in 2010 is het oudste aandeel ontdekt. Een leuke bijkomstigheid is dat dit aandeel op Nederlandse bodem is uitgegeven. Het aandeel staat op naam van de Enkhuizer Pieter Hermanszoon Boode. Dit aandeel is opgeslagen in het stadsarchief van Enkhuizen in Hoorn. Het Enkhuizer aandeel dateert van 9 september 1602. Door de uitgifte van de VOC-aandelen kwam er handel in dit aandeel tot stand. Dit vormde niet veel later de aanzet tot het oprichten van de Amsterdamse Beurs in 1606, de oudste effectenbeurs ter wereld.
Ruben Schalk, geschiedenisstudent aan de Universiteit Utrecht ontdekte in het Westfries Archief te Hoorn het tot nu toe oudst bekende ‘aandeel’ ter wereld (2010).
Leuk feitje; in 2010 is het oudste aandeel ontdekt. Een leuke bijkomstigheid is dat dit aandeel op Nederlandse bodem is uitgegeven. Het aandeel staat op naam van de Enkhuizer Pieter Hermanszoon Boode. Dit aandeel is opgeslagen in het stadsarchief van Enkhuizen in Hoorn. Het Enkhuizer aandeel dateert van 9 september 1602.
De oudste effectenbeurs ter wereld
Door de uitgifte van de VOC-aandelen kwam er handel in dit aandeel tot stand. Dit vormde niet veel later de aanzet tot het oprichten van de Amsterdamse Beurs in 1606, de oudste effectenbeurs ter wereld.
Hoe werken aandelen?
Een aandeel is een bewijs van deelname in het kapitaal van een onderneming. Het begrip ‘kapitaal’ is een synoniem voor het uitgegeven aandelenkapitaal van de onderneming. De waarde van het aandelenkapitaal van een onderneming wordt uitgedrukt in een nominale waarde. De nominale waarde heeft niets te maken met de beurskoers van een aandeel. Naast de nominale waarde heeft een onderneming en daarmee ook het aandeel een intrinsieke waarde. De intrinsieke waarde van een onderneming is gelijk aan het eigen vermogen (aandelenkapitaal + reserves) van deze onderneming. Maar hoe werken aandelen?
Aandelen handelen
Aandelen van beursgenoteerde bedrijven zijn via een broker of bank pas te verhandelen op het moment dat een bedrijf genoteerd staat aan de beurs. Beursgenoteerde aandelen kunnen vrij verhandeld worden op de beurs. Bedrijven kunnen nieuwe aandelen uitgeven, dit wordt aandelenemissie genoemd en dient vaak als financiering voor investeringen of leningen. De aandeelhouders van het bedrijf kunnen dan effecten kopen en verkopen. Om ze te kopen moet een beginnende belegger eerst een account aanmaken bij een broker. Een broker is een persoon of instantie die bemiddelt tussen de koper en verkoper van effecten. Aandelen kopen doe je dus via een broker. Aandelen zijn een voorbeeld van effecten, maar hieronder vallen bijvoorbeeld ook obligaties en opties.
Mede-eigenaar van een aandeel
Een aandeelhouder is mede-eigenaar van een bedrijf voor het aantal aandelen (uitgedrukt in procenten) dat hij bezit. Op de effectenbeurs worden aandelen van beursgenoteerde bedrijven verhandeld. Zaken als vraag en aanbod bepalen de waarde van een aandeel, net als economische en bedrijfsmatige ontwikkelingen. Overigens is een beursgenoteerde onderneming niet verplicht om dividend uit te keren. Er kan ook geïnvesteerd worden en zeker jongere bedrijven proberen zo hun bedrijf te laten groeien. Die groei is weer van belang voor de aandeelhouders. Deze groeibeleggers zijn minder geïnteresseerd in dividend, maar richten zich op de koerswinst van het aandeel.
Uitgifte van aandelen
Wanneer een bedrijf extra geld nodig heeft om door te kunnen groeien kunnen ze ervoor kiezen om naar de beurs te gaan. Dit noemt men ook wel een beursgang. Beleggers kopen aandelen van deze bedrijven op de beurs, waardoor deze bedrijven kunnen groeien als organisatie. Wanneer deze bedrijven groeien vind er ook een groei in eigen vermogen plaats binnen deze organisaties. Tijdens een beursgang vindt er een emissie van de aandelen plaats. Een emissie is feitelijk niets anders dan het uitgeven van nieuwe aandelen. Het primaire doel van een emissie is zoals gezegd altijd extra kapitaal ophalen. Stel een bedrijf heeft € 2.000.000 nodig, dan kan het bedrijf 100.000 extra aandelen uitgeven tegen een prijs van € 20 per aandeel. Ook kun je er voor kiezen om 200.000 extra aandelen uit te geven voor € 10 per aandeel. De koper van het aandeel heeft geen garanties dat dit aandeel in waarde zal stijgen. Wanneer je gaat beleggen in aandelen moet je wel onthouden dat het niet zonder risico is. Inleg verliezen is namelijk een van de risico’s die hieraan gekoppeld kan zijn. In ruil krijgt de koper wel een stukje van het bedrijf. De belegger wordt als het waren mede-eigenaar van het bedrijf. Dit is een van de manieren waarmee het bedrijf het eigen vermogen (aandelenkapitaal + reserves) van haar onderneming kan laten groeien. Wanneer het financieel goed gaat met het bedrijf, kan de koers van het aandeel stijgen, waarna vraag en aanbod de prijs van het aandeel verder kan laten groeien.
Aandelen kopen
Voor het kopen van aandelen moet een tarief betaald worden. Dit worden de transactiekosten genoemd. Op het moment dat een aandeel gekocht is, dan begint de aandeelhouder met een negatief rendement. Veel mensen vergeten hoe groot het effect is van deze transactiekosten. Hierdoor voeren zij onnodig veel transacties uit en ontvangen ze uiteindelijk minder rendement. Bij het kopen van aandelen is het goed om rekening te houden met eventuele dividend dat een bedrijf uitkeert. Afhankelijk van of je op de lange of korte termijn wil beleggen in aandelen, kan dividend bepalend zin voor de uiteindelijke winst die je behaalt met je belegging.
Om geld te kunnen verdienen met beleggen in aandelen is het belangrijk om het koopmoment goed te timen. Het is goed om hiervoor de (nieuws)ontwikkelingen in de gaten te houden. Positief nieuws doet de koers vaak stijgen en negatief nieuws zorgt vaak voor een daling. Het moment van kopen voor lange termijn beleggen in aandelen kan daarom ook anders zijn dan wanneer je op de korte termijn wil beleggen in aandelen. Op korte termijn kan je namelijk ook winst behalen op een daling van de koers door short gaan.
Beleggen in aandelen op korte en lange termijn
Beleggen in aandelen kan op verschillende manieren. Belangrijk is het verschil tussen beleggen in aandelen op korte en op lange termijn. Beleggen op korte termijn houdt in dat de aandelen gekocht en verkocht worden op korte termijn. Omdat de beurs onstabiel is, dalen en stijgen de koersen vaak. Bij beleggen in aandelen op korte termijn kan je gebruik maken van een hefboom. Hiermee kan je met een kleine inleg een hoger rendement behalen.
Beleggen op lange termijn is het beleggen in aandelen waarvan de koers in maanden of soms zelfs jaren stijgt. Dit vereist meer geduld en tijd dan beleggen op korte termijn.
Ervaring met- en kennis over het beleggen in aandelen
Mensen die goed op de hoogte zijn van het beleggen in aandelen, halen hier veel voordelen uit. Voordat je begint aan het beleggen in aandelen, is het belangrijk dat je veel kennis hebt. Wanneer iemand goed weet wat hij doet, zal het beleggen gemakkelijker gaat en zullen fouten ook minder gemaakt worden.
Niet alleen ervaring met en kennis over het beleggen zelf is van belang. Wanneer iemand er voor kiest om te beleggen in aandelen van een bepaald bedrijf, is het belangrijk om ook op de hoogte te zijn van de stand van zaken van het bedrijf. Met die kennis wordt het inschatten van de eventuele stijging of daling van de aandelen van dat bedrijf ook gemakkelijker. Informatie over het betreffende bedrijf of informatie over concurrenten van het bedrijf kunnen grote invloed hebben op de waarde van de aandelen. Zoals eerder genoemd reageert de aandelenmarkt heel snel op deze informatie. Kennis over het bedrijf en inschattingen over hoe de markt zal reageren op bepaald nieuws kan dan goed van pas komen. Snel handelen op dat moment kan voor winst zorgen.
Daarnaast kan het ook van belang zijn als er negatieve informatie over een bedrijf naar buiten komt. Op dat moment kan het slim zijn om te aandelen van dat bedrijf te kopen. Aandelen zullen dan goedkoop zijn en misschien later in waarde stijgen.
Rendement maken op aandelen
Aandelenkoersen veranderen constant en aandeelhouders zijn blij als de koers stijgt. Dit kan leiden tot rendement, wat op twee manieren kan worden ontvangen:
- Door de stijging van de waarde van het aandeel, op het moment dat de aandeelhouder het aandeel verkoopt voor een hoger bedrag dan waarvoor hij het zelf kocht, dan maakt hij winst.
- Door een deel van de winst van het bedrijf uit te keren aan de aandeelhouder. Dit heet het dividend. Het uitkeren van dividend is niet verplicht en bedrijven kunnen er ook voor kiezen om dit geld te investeren in het bedrijf.
- Rendement door waardestijging van het aandeel:
Stel je koopt aandeel X op 1 januari 2016 voor € 10. Een jaar later op 1 januari 2017 is dit aandeel gestegen naar € 12. Wanneer je nu besluit om je aandeel te verkopen voor € 12,- maak je €2/20% rendement op je aandeel. Je hebt nu gebruik gemaakt van de koersstijging van het aandeel. Dit is nog zonder eventueel dividend. - Rendement op uw aandeel door dividend uitkering:
Stel je houdt dit aandeel in bezit en het bedrijf besluit om € 1 dividend uit te keren aan de aandeelhouders. Je ontvangt dan € 1 dividend op je aandeel. Wanneer bedrijven in moeilijke tijden verkeren besluiten ze vaak om even geen dividend uit te keren.
Meer weten over de werking van financiële producten?
Bekijk het formulier onderaan de pagina en krijg toegang tot onze kosteloze 6-daagse cursus over beleggen.
Aandelen dividend in het kort
De ontvangst van dividend is afhankelijk van de winstgevendheid van het bedrijf en daarom niet gegarandeerd. Als er dividend wordt uitgekeerd, ontvangt elke aandeelhouder een bedrag per aandeel. Er zijn verschillende manieren om dividend uit te keren aan de aandeelhouders:
- Cash dividend: aandeelhouder krijgt geldbedrag.
- Stock dividend: aandeelhouder krijgt dividend in aandelen.
- Keuze dividend: belegger kan kiezen tussen cash of stock dividend.
Bedrijven kunnen interim-dividend uitkeren voor het einde van het boekjaar en slotdividend na afloop. Bij het uitkeren van interim-dividend wordt dit verrekend met het slotdividend door sommige bedrijven. Andere bedrijven keren alleen slotdividend uit. De koers van effecten kan stijgen bij winst en dalen bij verlies, waardoor dividend niet gegarandeerd is.
Aandelen selecteren
Aandelenbeleggers kunnen alleen een schatting maken van het dividend en de beurskoers van een bedrijf. Op de lange termijn zijn zowel de aandelenkoers als het dividend sterk afhankelijk van de winstverwachting van het bedrijf, die wordt beïnvloed door bijzondere baten en lasten.
Voorafgaand aan het beleggen in effecten is het belangrijk om een fundamentele analyse uit te voeren, waarbij de toekomstkansen van het bedrijf, de winstontwikkeling en de solvabiliteitspositie worden onderzocht. Ook de kansen voor de bedrijfstak en de economische stand moeten worden meegenomen. Er zijn twee basisstrategieën voor het opbouwen van een beleggingsportefeuille: de top-down of de bottom-up strategie, of een combinatie van beide.
Top-down-strategie
Bij de top-down-strategie zijn macro-economische factoren (omgevingsfactoren) doorslaggevend voor de beleggingskeuze. U bepaalt op basis van macro-economische factoren in welk land u wenst te beleggen. Vervolgens maakt u een keuze van bedrijfstak of sector per land. Pas daarna volgt de uiteindelijke keuze in welke beursgenoteerde onderneming u wilt gaan beleggen.
Schematisch: Land → Sector → Aandeel
Door verdergaande mondialisering, speelt de landenselectie een steeds kleinere rol. Een bedrijf als Ahold haalt bijvoorbeeld 60% van haar omzet buiten Nederland. Het feit dat Ahold statutair in Nederland is gevestigd, speelt voor de selectie een ondergeschikte rol.
Bottom-up-strategie
De bottom-up-strategie negeert macro-economische factoren en het belang van individuele landen binnen economische blokken. Beleggers starten met een aandelenselectie zonder rekening te houden met bedrijfstak of locatie, maar behouden wel minimale of maximale wegingen per sector of land. Andere selectiecriteria worden vervolgens toegepast.
Schematisch: Aandeel → Sector → Land
Een strategie waarbij u begint met sectorselectie en vervolgens de beste effecten binnen die sector kiest om trends te volgen, kan worden toegepast. Risicobereidheid en geduld zijn belangrijk bij deze aanpak. Technische analyse, waarbij de toekomst wordt voorspeld op basis van historische koersontwikkelingen, wordt besproken naast de fundamentele analyse in deze syllabus.
Welke rechtspersoon mag aandelen verhandelen op de beurs?
Op de beurs verhandelbare aandelen zijn aandelen in een Naamloze Vennootschap. De bezitter van een aandeel is een aandeelhouder en de Naamloze vennootschap waarvan de effecten op de beurs verhandelbaar zijn, wordt een emittent genoemd. Een aandeelhouder heeft op de beurs een bedrag betaald voor zijn aandeel en heeft daarmee rechten ten opzichte van de emittent verkregen. De aandeelhouder is in andere woorden mede-eigenaar van het bedrijf.
Hij heeft onder andere recht op:
- Medezeggenschap in de onderneming(naamloze vennootschap). Een beursgenoteerde onderneming moet elk jaar een Algemene Vergadering van Aandeelhouders (AVA) organiseren. Hier mogen alle aandeelhouders van de onderneming stemmen over belangrijke beslissingen van het ondernemingsbestuur.
- Een aandeel in de winst. Maakt de onderneming(naamloze vennootschap) winst, dan heeft elke aandeelhouder recht op een gedeelte van deze winst. Deze winstuitkering heet dividend.
Nog steeds niet duidelijk? Kijk hier dan onze video over aandelen! Toch lekker verder lezen? scroll gerust verder.
Welke soorten aandelen zijn er?
Over het algemeen wordt het ‘normale’ type aandeel uitgegeven door onderneming. Er zijn echter meerdere soorten aandelen, die net even anders zijn dan de normale aandelen. Met een aandeel (waardepapier) krijg je een stukje van een bedrijf in handen. Gaat het dat bedrijf goed, dan profiteer je daarvan in de vorm van koerswinst of dividend. Een aandeel biedt daarnaast stemrecht tijdens de aandeelhoudersvergadering. Bovendien krijg je vaak voorrang op het moment dat er nieuwe aandelen uitgegeven worden, maar welke soorten aandelen zijn er dan?
Hieronder volgt een opsomming van de soorten aandelen:
Er bestaan verschillende soorten aandelen. De meest voorkomende soorten zijn:
- Gewone aandelen
- Certificaten van aandelen
- Prioriteitsaandelen
- Preferente aandelen
Gewone aandelen
Gewone aandelen geven het recht op medezeggenschap. Daarnaast geeft een gewoon aandeel het recht op een deel van de winst. Dit winstaandeel wordt in de vorm van dividend uitbetaald.
Preferente aandelen
Preferente aandelen geven aandeelhouders een aantal voorkeursrechten, zoals bijvoorbeeld het recht op dividend voordat de andere aandeelhouders dividend ontvangen. Dividend is de winstuitkering van een onderneming aan de aandeelhouders. Letterlijk verteld betekent dividend ‘verdelen’. Bij de vereffening van het bedrijf worden eerste de preferente aandeelhouders uitbetaald, voor de ‘gewone’ aandeelhouders uitbetaald worden. Ook kunnen preferente aandelen extra stemrecht bieden tijdens de Algemene aandeelhoudersvergadering, anders dan andere soorten aandelen.
Prioriteitsaandelen
Prioriteitsaandelen zijn in beginsel aandelen met meer medezeggenschap. Een dergelijk aandeel is een aandeel met speciale rechten. Over welke aandeelhoudersbesluiten die speciale rechten gelden, moet in de statuten worden opgenomen. Zo kan bepaald worden dat prioriteitsaandeelhouders bijvoorbeeld het eerste recht hebben om een commissaris of bestuurder voor te dragen. In dat geval is de voordracht ook gelijk bindend en moet de voorgedragen bestuurder of commissaris door de aandeelhoudersvergadering benoemd worden. Prioriteitsaandelen zie je vaak binnen familiebedrijven want op deze manier kunnen aandeelhouders hun zeggenschap houden over de rechtspersoon. Het komt ook voor dat dergelijke soorten aandelen in handen zijn van speciale stichtingen.
Certificaten van aandelen
Een certificaat van aandeel is een soort aandeel dat verbonden is aan een waardepapier. Met andere woorden; de aandeelhouder heeft wel recht op dividend, maar niet op medezeggenschap. Het certificaat volgt de koers (waarde) en staat wat betreft de opbrengst gelijk aan het onderliggende aandeel. Het daadwerkelijke certificaat kan wel verhandeld worden, dit geldt niet voor het aandeel zelf. Daarom ook heb je met een certificaat van aandelen geen medezeggenschap. Financiële instellingen bieden deze certificaten ook wel aan als product. Wat dat betreft kun je het vergelijken met beleggingsfondsen. Via de financiële instelling wordt een juridische entiteit gecreëerd, waardoor de klant het certificaat vervolgens kan kopen.
Meer weten over beleggen in aandelen? Volg onze online cursussen of verbreed u kennis met onze leerzame artikelen
Tips:
U moet aandelen kopen als u weet dat ze laag staan, maar u nog niet emotioneel in staat bent om ze te kopen.
U moet aandelen verkopen als u weet dat ze te hoog staan, maar u nog niet emotioneel in staat bent om ze te verkopen.
