Voor een hoop particuliere beleggers kan een callable obligatie interessant zijn. Obligaties zijn voor veel beleggers met een groter vermogen interessant, wordt vaak gedacht. Dit komt normaal gesproken omdat obligaties vaak een relatief veilige investering kunnen zijn. Het geld staat in deze gevallen veilig geparkeerd, maar levert meestal niet erg veel op. Obligaties kunnen echter wel degelijk een goed rendement opleveren, in plaats van alleen een ‘safe haven’ te zijn. Bij callable obligaties zijn hier mogelijkheden voor. Callable obligatie definitie Een callable obligatie wordt ook wel een vervroegd aflosbare obligatie, redeemable obligatie of een opvraagbare obligatie genoemd. Een obligatie als deze stelt de uitgever van de callable obligatie in staat om de obligatie terug te kopen vóór de vervaldag. De calldatum geeft de uitgever het recht om de obligatie terug te kopen. Dit bedrag wordt vooraf bepaald met de callprijs. De uitgever heeft in deze situatie geen plicht om de obligatie terug te kopen. Bij deze genoemde callprijs dient de waarde dus bepaald te worden. Deze ligt in veel gevallen boven de nominale waarde of uitgifteprijs. De werking van een callable obligatie De uitgever van de callable obligatie heeft zoals vermeld een optie om de obligatie terug te kopen. Dit heeft de uitgever bewerkstelligd door een hogere coupon aan te bieden. Hier wordt dus op een andere manier rendement gegenereerd dan bij bijvoorbeeld een zero-coupon obligatie. Zo zijn er nog meer verschillende soorten obligaties. De uitgever betaald dus om deze mogelijkheid vast te leggen. Op het moment dat de rentevoeten naar beneden gaan terwijl de betreffende obligatie callable is dan kan de uitgever actie ondernemen. De uitgever kan in dit geval zijn schuld opnieuw financieren op basis van de lagere rentevoet. Dit is voor de uitgever voordeliger, en kan hem dus stimuleren om de genoemde optie te activeren. Dit wordt dan het ‘callen van de obligatie’. genoemd. Afbeelding afkomstig van Instagram: Beleggingsinstituut.nl Waarom een callable obligatie? Voor deze callable obligaties bestaan verschillende markten. De grootste markt is die van de obligaties die door de overheidsorganisaties zijn uitgegeven. Deze worden staatsobligaties genoemd. Overheidsorganisaties hebben vaak hypotheken, die de effecten dekken die de organisaties in bezit hebben. Dit zijn vaak ook de veilige obligaties om in te investeren. Voordelen callable obligatie Stimulerend voor bedrijven om kapitaal te genereren Terugroeping en/of herfinanciering van schulden wordt mogelijk gemaakt Er wordt een hogere coupon of rente betaald De door de belegger gefinancierde schuld resulteert in meer flexibiliteit voor de uitgever Nadelen callable obligatie Wanneer de marktrente stijgt kan de belegger hier niet van profiteren Beleggers dienen obligaties te vervangen door producten met een lagere rente De tarieven op de coupons zijn hoger, bedrijfskosten nemen toe Beleggen in obligaties Bij het beleggen in obligaties kan er sprake zijn van een plicht. De belegger heeft letterlijk een 'obligation' om een bepaalde handeling uit te voeren. Om niet de mist in te gaan met obligaties is enige kennis essentieel. Het maken van een respectievelijk rendement op obligaties vergt al helemaal kennis en ervaring. Dit leert men niet van de een op de andere dag. Ook het winstgevend beleggen in aandelen is makkelijker gezegd dan gedaan. Met name in een dalende markt. Gelukkig bestaan er tal aan strategieën, uitgedacht en getest door professionals. Je hoeft het wiel dus niet opnieuw uit te vinden. Leer van de fouten en ervaring van anderen. Laat je scholen en begeleiden om goede resultaten op de beurs te waarborgen.
Wat is een obligatie? Een obligatie is een verhandelbaar schuldbewijs voor een lening die meestal door de overheid, maar ook door ondernemingen is aangegaan. Als een instelling, onderneming of de staat geld nodig heeft dan kan het door het uitgeven van een obligatielening aan een financiering komen. Degene die de obligatie koopt vangt in ruil daarvoor een couponrente, oftewel een rentevergoeding. Als belegger wil je slechts een beperkt risico lopen met je beleggingen. Obligaties die kwalitatief goed zijn geven een minder risico dan aandelen dus is het voor sommige beleggers verstandig om meer obligaties aan te schaffen dan aandelen of indices. Ook willen sommige beleggers dat hun portefeuille niet te volatiel is. Volatiliteit is de beweeglijkheid van je portefeuille of bijvoorbeeld van een aandeel. Als een obligatie een rating heeft van minimaal BBB dan heeft de obligatie een minimale investment grade kwaliteit. Dit betekent dat de obligaties van AAA t/m BBB een juiste investment grade hebben en dat het redelijk veilig is om daar in te beleggen. Hoe meer A’s hoe beter de kwaliteit van de obligaties, Hoe meer B’s hoe zwakker de obligatie. Bij een rating van C zijn de obligaties kwalitatief zwak en krijgen ze geen investment grade.
Rendement op obligaties kun je in tweeën opdelen. Zo kan rendement gehaald worden op de aankoopprijs ten opzichte van de nominale waarde van een obligatie. Dit wordt het aflossingsrendement op obligaties genoemd. Tweede deel van rendement op obligaties is het couponrendement. Bij couponrendement wordt elk jaar gekeken hoeveel coupon verdiend wordt afgezet tegen de aankoopprijs van de obligatie. Beide onderdelen lichten we ter verduidelijking toe aan de hand van een voorbeeld. Een 10-jaars Nederlandse staatsobligatie geeft 1% coupon met een nominale waarde van €1.000. De obligatie is uitgegeven in 2012, wat betekent dat deze anno 2016 nog zes jaar te gaan heeft. Stel dat de koers van deze obligatie 80 is, wat betekent dat deze obligatie €800 kost. stel: een beleggers wilt obligaties kopen en deze de komende zes jaar behouden totdat de obligatie wordt afgelost dan behaald de belegger een resultaat van €200. Dat betekent per jaar ongeveer €33 per jaar. Dan is het aflossingsrendement per jaar 4,2%. Rendement op obligaties: redelijk zeker inkomen Behalve het aflossingsrendement (zie boven) wordt door de belegger ook rendement op couponbetalingen behaald. De belegger krijgt de komende zes jaar tien euro per jaar, een procent van duizend euro. Per jaar haalt de belegger een couponrendement van 1,25 procent namelijk tien euro en achthonderd euro. In totaal behaalt de belegger dus een rendement van 5,45 procent per jaar op dezelfde obligatie. Obligaties bieden een redelijk zeker inkomen, uiteraard wel afhankelijk van de kredietwaardigheid van de uitgever. Daarom zijn ze zeer bruikbaar voor mensen die hun inkomen halen uit hun beleggingen. Vaak ook mensen die met het geld hun pensioen aanvullen. Om dit te bewerkstelligen, wordt vaak een zogenaamde dakpanconstructie gebruikt. Met een dakpanconstructie kan er stabiel rendement op obligaties worden gemaakt. Dakpanconstructie Bij een dakpanconstructie kiest men een bepaalde looptijd uit, bijvoorbeeld vijf jaar. De belegger stelt zichzelf een doel en wil over vijf jaar een vrij stabiel rendement uit de beleggingen halen om zijn pensioen zo aan te vullen. De belegger koopt ieder jaar een 5-jaars obligatie. Tegen de tijd dat de belegger met pensioen gaat zal ieder jaar een obligatie worden afgelost en zullen de overgebleven obligaties coupon uitkeren. Uiteraard kan de belegger doorgaan met ieder jaar weer een obligatie aanschaffen, maar dan zal hij nooit volledig gebruik kunnen maken van het inkomen dat vergaard wordt uit de verlopen obligatie, omdat dat weer in de nieuwe obligatie moet worden gestoken. Obligaties 2019 Wie in 2019 het effectief rendement wil berekenen op obligaties, moet vooral kijken naar het effectieve rendement van de investering en niet alleen naar de nominale couponrente. Rendement bij aankoop van een obligatie is een momentopname. Het effectief rendement houdt rekening met de resterende looptijd van de lening en dus het resultaat dat u maakt zolang u de obligatie bewaart. Het effectieve rendement maakt het mogelijk om verschillende obligaties met elkaar te vergelijken. Op zoek naar obligaties met het hoogste effectief rendement en effectieve rente. Perpetuele obligaties Er zijn overigens ook obligaties die eeuwig duren. Deze obligaties worden ook wel perpetuele obligaties genoemd. Als het over obligaties en leningen gaat dan is het een gegeven dat de koers gedurende de looptijd zal wijzigen en dus ook meteen het rendement voor de lener. Zeker is echter dat de obligatie aan het eind van de looptijd wordt afgelost, mits een obligatie dus bijvoorbeeld eeuwigdurend is of er sprake is van faillissement. Wat betreft het rendement van obligaties ben je afhankelijk van meer zaken als bijvoorbeeld een stijgende marktrente, die leiden tot een lagere koers. U koopt immers ook liever een obligatie voor dezelfde prijs met een hogere couponrente. Verkoop je dan, dan kun je dus spreken van koersverlies. Het effect van een rente die oploopt is groter op een obligatie met een wat lagere looptijd. Actieve belegger De echt actieve belegger kiest vaak ook eerder voor een obligatie met een kortere looptijd of voor obligaties waarvan duidelijk is dat ze zijn ondergewaardeerd. Bedrijfsobligaties zijn een typisch voorbeeld van dergelijke ondergewaardeerde obligaties. De actieve belegger maakt bij ondergewaardeerde obligaties gebruik van tussentijdse koerswinst. Echte speculant houdt in dit kader ook Europese Unie landen die wat in de problemen gekomen zijn scherp in de gaten. De meer defensief ingestelde belegger kiest veel eerder voor zekerheid en koopt dus obligaties bij voorkeur bij uitgifte en ‘zit de hele rit’ gewoon uit. Zijn Obligaties veilig? Duidelijk is dat het rendement van de dag geen goede tool is om obligaties en het rendement goed met elkaar te vergelijken. Een tool die dit wel heel goed mogelijk maakt is het zogenaamde effectieve rendement, dat rekening houdt met de investering bij aankoop, de nominale waarde aan het einde van de looptijd en de couponrente. Concluderend kan gesteld worden dat obligaties als veilig beschouwd kunnen worden en daarom zitten obligaties ook in zoveel beleggingsportefeuilles. Niet zelden worden obligaties zelfs gekocht om andere, meer risicovolle beleggingen wat te compenseren. Het is altijd zeer verstandig om voor de aankoop van een obligatie het effectieve rendement te bepalen, waarbij de resterende looptijd van een lening natuurlijk ook een grote rol speelt. Met obligaties is nog steeds een hoog rendement te halen zeker bij koersstijgingen door lage marktrente. Klik hier voor meer informatie over de risico's van obligaties.
Er zijn verschillende manieren om obligaties te kopen. Aan die verschillende aankoop methodes kleven voor- en nadelen waarin we hier verder op ingaan. Om obligaties te kunnen kopen heeft u allereerst een beleggingsrekening nodig bij een bank of broker. Er zijn twee manieren om obligaties te kopen. De eerste manier is bij emissie. Emissie vindt plaats op de zogenaamde primaire kapitaalmarkt. Emissie kan op openbare en onderhandse wijze geschieden. Een openbare emissie kan verlopen via een tenderemissie, waarbij van te voren bekend is welke loopt en welke vergoeding de obligatie zal hebben. Beleggers kunnen zich daar op inschrijven en geven aan tegen welke prijs zij bereid zijn deze obligaties te kopen. Een andere vorm van openbaar emitteren is toonbankemissie. Dan hebben beleggers gedurende een bepaalde periode voortdurend de mogelijkheid om nieuwe obligaties te kopen. Ook hier zijn de looptijd en vergoeding van te voren bekend. Het is voor de uitgever steeds mogelijk om nieuwe obligaties uit te geven bij dit soort emissies. In principe is het voor iedereen mogelijk in te schrijven voor de aankoop van aandelen, zowel institutionele als particuliere beleggers. Niet zelden zie je openbare emissies als gekozen wordt voor IPO, een eerste stap naar de beurs. Er wordt dan een zo groot mogelijke kapitaalmarkt aangesproken om daar veel geld op te halen en met dat geld te kunnen investeren en groeien. Bij een onderhandse emissie heeft de onderneming besloten het uitgeven niet via de beurs te laten verlopen. Het voordeel van deze methode is dat er minder wet- en regelgeving bij betrokken is en er ook aan beduidend minder voorwaarden voldaan hoeft te worden. Nadeel is dat de groep kopers klein zal zijn en tegen minder gunstige voorwaarden zal willen kopen. Een ander woord voor onderhandse emissie is private placement. Als een obligatie eenmaal geëmitteerd is, dan is deze verhandelbaar op de secundaire kapitaalmarkt. In Nederland wordt deze markt geregeld via de Amsterdamse Effectenbeurs van Euronext. Private Placement Private placement is aandelenuitgifte aan een klein aantal potentiele investeerders. Deze investeerders zijn vaak ervaren en komen uit de groep pensioenfondsen, banken en verzekeringsmaatschappijen. Een dergelijke transactie hoeft - omdat die aan een beperkte groep investeerders aangeboden wordt- niet gemeld worden bij de Amerikaanse SEC, Securities and Exchange Commission. Normaal gesproken houdt deze commissie toezicht op alle aandelentransacties. Omdat bij private placement de aandelen niet op de beurs worden gebracht is het echter nodeloos de transactie te vermelden. Private placement heeft voor zowel de verkopende als de kopende partij voordelen. Zo besparen investeerders veel tijd omdat de deal niet gemeld hoeft te worden. Het voordeel van de verkoper ligt uiteraard in het feit dat er kapitaal verkregen kan worden. Nadeel van private placement is dat de verkopende partij inspraak over de onderneming kan verliezen. De deal wordt niet bij de overheidscommissie gemeld en dus gelden de beschermende overheidsregels niet voor de investeerders, die als compensatie vervolgens inspraak in de onderneming eist en de verkopende partij dus min of meer een deel van de eigen onderneming inlevert. Obligaties kopen bij een bank of broker Als een belegger besluit om obligaties te kopen, zal hij de volgende informatie te zien krijgen per obligatie: land/bedrijf – couponrente – einddatum – uitgiftekoers. Ieder jaar, maar soms ook vaker, wordt er coupon uitgekeerd. De datum is hetzelfde als de dag en de maand van de einddatum. De prijs die een belegger betaalt is de contante waarde van aflossing met daarbij opgeteld de contante waarden van de couponbetalingen. Let op dat de koers van een obligatie niet hetzelfde is als de prijs. Om de prijs af te leiden van de koers is het veel gevallen voldoende om de koers maal 10 te doen, omdat de nominale waarde meestal €1.000 is. Als een belegger een obligatie koopt op een andere dag dan wanneer er coupon wordt uitgekeerd, dan zal hij ook een gedeelte van het coupon van die periode betalen. Als er bijvoorbeeld een kwartaal voordat het coupon uitgekeerd wordt een obligatie gekocht wordt, dan zal koper 75% van het coupon van dat jaar bij de prijs moeten optellen, er vanuit gaande dat de obligatie eens per jaar uitkeert. Coupon De term coupon is al diverse keren gebruikt in relatie tot het kopen van effecten. Voor de duidelijkheid; als u obligaties van een onderneming of organisatie koopt, is de rente die u krijgt coupon. Het is dus een vergoeding die ontvangen worden voor het uitlenen van geld. Bij zowel aandelen, effecten, opties en obligaten krijgt u een vergoeding als u eigen geld uitleent. Voor obligaties geldt dat er een periodieke rente aan de koper uitgekeerd wordt, coupon dus. Het is gebruikelijk dat de coupon of couponrente jaarlijks of halfjaarlijks wordt uitgekeerd. Dit wordt per effectenbeurs of beleggingsfonds vastgesteld en verschilt daarom per situatie. De coupon die men ontvangt als vergoeding voor het kopen van obligaties kan zowel een variabele als een vaste rente hebben. Voor- en nadelen Er zijn dus verschillende manieren om aandelen te kopen. Zowel de openbare en de onderhandse emissie heeft een aantal voor en nadelen voor zowel de kopende als de aankopende partij. Deze voor- en nadelen moeten door ondernemingen afgewogen worden en daarbij moeten de grootte van de kapitaalmarkt die ze aanboren en het kapitaal dat op deze wijze verkregen kan worden. Verkopende partijen moeten zeker naar de risico’s van vrije verhandelbaarheid kijken in relatie met de lange termijn doelen van de onderneming. Particuliere beleggers hebben weinig voordeel bij onderhandse emissie. Ze kunnen zich immers niet inschrijven en kunnen daarom geen aandelen kopen.
Staatsobligaties Overheden zoals die van Nederland zijn constant op zoek naar kapitaal om hun bestuurstaken uit te kunnen voeren. Zeker in geval van onverwachte omstandigheden, zoals natuurrampen, zal een overheid snel geld tot haar beschikking moeten hebben om passende maatregelen te kunnen treffen. Maar ook om begrotingstekorten op te vangen, zijn overheden op zoek naar kapitaal. Daarom kunnen overheden ook obligaties uitgeven, de zogenaamde staatsobligaties. Staatsobligaties zijn doorgaans van het normale type. Afhankelijk van het land zijn het ook vrij veilige obligaties. De Nederlandse of de Duitse staatsobligaties worden als zeer veilig gezien. Dit heeft te maken met de kredietwaardigheid van het land. Dat wil zeggen dat iemand die Nederlandse of Duitse staatsobligaties heeft er bijna zeker van kan zijn dat de couponrente netjes wordt betaald en dat de aflossing keurig plaatsvindt. Landen als Griekenland, Oekraïne en Italië zijn minder kredietwaardig en is terugbetaling minder zeker. Een staatsobligatie is dus niet per definitie een veilige obligatie. Het voordeel van staatsobligaties boven bedrijfsobligaties is dat een staat niet failliet kan gaan zoals een bedrijf dat wel kan. Een land zal immers blijven bestaan. Dit is geen garantie een belegger zijn geld zal terugkrijgen, maar als een land nadat het weer beter gaat toegang wil hebben tot de kapitaalmarkt, dan zullen ze de banden met oud-schuldeisers moeten herstellen, anders zullen zij hun obligaties niet kunnen verkopen. Als de Nederlandse overheid obligaties gaat uitgeven, dan wordt hier melding van gedaan. Het is voor de belegger niet mogelijk om deze obligaties direct bij de staat te kopen. Enkel ‘primary dealers’ kunnen deze obligaties direct afnemen. Dit zijn door de overheid gekozen banken (zoals ING, Rabobank en ABN Amro) en andere partijen kunnen zich melden bij deze banken om bij emissie ook de obligaties te kopen. De staatsobligatie kunnen na emissie wel gewoon verhandeld worden via de beurs, net zoals andere obligaties.
Bedrijfsobligaties Bedrijven kunnen ervoor kiezen om obligaties uit te geven als zij niet de mogelijkheid hebben om aandelen uit te geven (ze zijn bijvoorbeeld niet beursgenoteerd) of omdat ze niet meer aandelen willen uitgeven. Het kan ook zo zijn dat banken niet meer geld willen uitlenen. In dit soort gevallen zal een bedrijf ervoor kiezen om obligaties uit te geven. In tegenstelling tot staatsobligaties, kunnen bedrijven wel allerlei soorten obligatie uitgeven, net wat het bedrijf goed dunkt. Bedrijfsobligaties zijn doorgaans risicovoller dan staatsobligaties, maar niet per definitie. Dit heeft onder andere te maken met het feit dat bedrijven failliet kunnen gaan. Technisch gezien kunnen landen dit ook, maar die houden niet op te bestaan en bedrijven wel. Daarnaast is van overheden veel beter te zien hoe de financiële huishouding ervoor staat, bij bedrijven is informatie hierover doorgaans beperkter. Een bedrijf hoeft niet beursgenoteerd te zijn om obligaties aan te kunnen bieden. Een bedrijf als Hema heeft bijvoorbeeld obligaties, maar heeft geen beursnotering. Het is voor dit soort bedrijven een relatief goedkope en makkelijke manier om aan kapitaal te komen. Een beursnotering verkrijgen is een tijdrovend en duur proces en extra aandelen uitgeven zorgt voor kapitaalverwatering en dat vinden aandeelhouders niet fijn, omdat daardoor de bestaande aandelen minder waard worden. Bedrijfsobligaties kunnen doorgaans wel direct gekocht worden van de uitgever door zich in te schrijven bij een tenderemissie of door obligaties te kopen via een toonbankemissie. Het is voor minder grote bedrijven echter vaak gebruikelijk om het via een onderhandse emissie te doen, omdat dit goedkoper is. Banken hebben vaak meer exotische obligaties, naast het reguliere aanbod. Een voorbeeld hiervan is de Contingent Convertible (CoCo). Dit zijn langlopende achtergestelde leningen in de vorm van een converteerbare obligatie. Banken gebruiken deze om vreemd vermogen om te kunnen zetten in eigen vermogen. Er is veel kritiek op dit product vanwege het hoge risico waaraan een belegger wordt blootgesteld, wat door belegger vanwege de complexiteit lang niet altijd goed ingeschat wordt.
Er zijn veel verschillende soorten obligaties. In dit stuk zullen de belangrijkste typen obligaties worden benoemd en toegelicht. Wat alle obligaties gemeen hebben, is dat het stuk voor stuk verhandelbare schuldbewijzen. Floating rate notes Een obligatie die geen vaste, maar een variabele couponrente heeft, wordt een floating rate note genoemd. Het kan zijn dat de hoogte van de couponrente afhankelijk is van bijvoorbeeld de marktrente. Deze hebben als voordeel dat als de marktrente stijgt, de vergoeding ook stijgt, maar bij een daling zal de couponrente ook dalen. Indexobligatie Een type floating rate note. De rente vergoeding is hierbij gebaseerd op een index, bijvoorbeeld de prijsindex die de inflatie meet. Zerocoupon obligaties Het woord zegt het al, 0% coupon rente. Deze obligaties vergoeden geen enkele rente en keren alleen aan het einde van de looptijd de nominale waarde uit. Bij dit type obligatie zal het duidelijk zijn waarom obligaties beneden de nominale waarde mogen worden uitgegeven. Niemand zal deze obligatie kopen voor de nominale waarde, want dan kan er niets aan verdiend worden.
Converteerbare obligaties Dit is een bijzonder type. Deze obligaties kunnen omgezet worden, geconverteerd, in aandelen. Op dit type obligatie wordt doorgaans hogere coupon uitgekeerd, omdat de houder ervan ook aandelenrisico loopt. Bij de standaard converteerbare obligatie, mag de houder van het schuldbewijs ervoor kiezen de aflossing in aandelen van de onderneming te laten geschieden. Het hoeven niet altijd aandelen van de eigen onderneming te zijn die worden uitgekeerd, het kunnen ook aandelen van andere ondernemingen zijn, dan spreken we van Exchangeables. Daarnaast bestaan er ook nog Reversed Exchangeables. Hierbij ligt de keuze voor aandelen of geld niet bij de houder van het schuldbewijs, maar bij de uitgever van de obligatie. Omdat het de keuze niet bij de houder ligt, zijn risico’s van deze soorten obligaties nog wat groter dan bij een normale converteerbare obligatie of exchangeable. Achtergestelde obligaties Deze obligaties zijn identiek aan normale obligaties, maar hebben een groot verschil. Een achtergestelde obligatie biedt minder zekerheid. Bij faillissement kunnen schuldeisers, waar obligatiehouders ook onder vallen, verwachten dat zij voor een gedeelte nog gecompenseerd worden, als er nog iets overblijft als fiscus en banken al betaalt zijn. Iemand met een achtergestelde obligatie staat achteraan de rij en dus is er een grote kans dat de houder van deze obligatie niets meer terugziet als de uitgever ten onder gaat. In ruil hiervoor zal de coupon hoger zijn.
