Veel beleggers herkennen het vast wel: er doet zich een onverwachte situatie voor in de markt en uit emotie maak je een bepaalde beslissing, waar je later spijt van blijkt te hebben. Het is daarom voor veel beleggers van belang om de gedragsimpulsen van emotioneel kopen en verkopen te beheersen. Deze gedragsimpulsen vloeien meestal voort uit de ups en downs van de investeringsmarkt. Deze ups en downs die zich voordoen in de investeringsmarkt, zijn niet te beïnvloeden. Maar zijn onze gedragsimpulsen die leiden tot het emotioneel beleggen wel te beïnvloeden?
Hoe kunnen beleggers navigeren door volatiele markten, terwijl ze tegelijkertijd een evenwicht bewaren en een portefeuille gediversifieerd houden voor het beste algehele rendement in alle soorten marktomgevingen? Om hier antwoord op te kunnen geven moet je de beweegredenen achter emotioneel beleggen begrijpen.
Beleggersgedrag
Voor veel onderzoeken is het gedrag van beleggers de focus geweest. Ook zijn er talloze theorieën die proberen de spijt te verklaren die kopers en verkopers vaak ervaren als het om geld gaat. De realiteit is dat de psyche van de belegger het rationele denken kan overmeesteren in tijden van stress, of die stress nu het gevolg is van euforie of paniek. Voor beleggers is het eigenlijk noodzakelijk om een rationele en realistische benadering van beleggen aan te nemen.
De niet-professionele belegger steekt vaak geld in beleggingen met als doel zo veel mogelijk rendement halen. Toch komt het vaak voor dat hun beleggingen waarde verliezen door marktontwikkelingen die zich voordoen. Deze verliezen kunnen stress en twijfel veroorzaken bij de belegger. Dit wil zeggen dat veel beleggers een relatief lage risicotolerantie hebben als het gaat om beleggen, omdat geld verliezen pijnlijk is.
De risicofactor die gepaard gaat bij beleggen, kan als een leidraad worden gezien voor beleggen en beleggersgedrag. Vaak kunnen beleggers die (basis) kennis hebben van beleggen en van de risico’s ervan, een groot deel van de emotie die met beleggen gepaard gaat, verzachten. Dit omdat men weet van de risico’s die zij kunnen lopen. Met andere woorden, gedragingen in de zin van emotioneel beleggen kunnen opduiken wanneer beleggers ineens geïdentificeerd worden met hoge risico’s die zij niet voor ogen hadden gezien. Het is daarom belangrijk dat je inzicht hebt in je eigen risicotolerantie en in de risico’s van je beleggingen, zodat je rationeel zult blijven handelen en de kans kleiner is dat je zult handelen uit emotie.
Daarnaast komt uit onderzoek naar voren dat mensen vaak de neiging hebben om hun eigenwaarde gelijk te stellen aan hun inkomen. Denk hierbij in de trend van: des te meer ik verdien des te hoger de eigenwaarde van iemand wordt.
Bull- versus Bearmarkten
Met bullmarkten worden perioden bedoeld waarin markten soms willekeurig heel veel stijgen. Bij stijgende markten zien beleggers vaak marktkansen of leert men over investeringen van anderen door bijvoorbeeld nieuwsberichten, vrienden, familie of collega’s. Deze bronnen kunnen mensen ertoe dwingen om te gaan investeren. De opwinding kan ertoe leiden dat de belegger probeert winst te behalen uit beleggingen die opkomen als gevolg van bullish marktomstandigheden.
Daarnaast is het zo dat wanneer beleggers verhalen horen of lezen over een slechte economie of over een volatiele/negatieve marktperiode – dat angst op kan wekken – wat de verkoop van hun beleggingen kan aanwakkeren. Deze zogenoemde Bearmarkten (markten die langdurig een prijsdaling ervaren), liggen altijd op de loer.
Vaak evolueren bearmarkten vanuit een omgeving van stijgende rentetarieven die risicovolle handel kunnen stimuleren. Dit omdat door de stijgende rentetarieven er veel winst behaald zou kunnen worden op verschillende aandelenposities, maar ook de keerzijde heeft dat wanneer de markt inklapt je veel geld kan verliezen, waardoor je dus een hoog risico loopt.
Slechte timing
Emotioneel beleggen komt vaak voor door een slechte timing van marktkansen. Vaak kan het volgen van social media een goede manier zijn om bull- of bearmarkten te herkennen en te zien ontwikkelen. Dit omdat de dagelijkse aandelenmarkt-rapporten zich voeden met de activiteit die gedurende de dag plaatsvindt. Deze gebeurtenissen kunnen voor beleggers vaak een trigger zijn om een bepaalde handeling uit te voeren op de beurs. Hierbij vaak niet nagedacht over dat mediaberichten verouderd kunnen zijn, van korte duur kunnen zijn, maar ook vaak onzin zijn of gebaseerd zijn op geruchten.
De uiteindelijke verantwoordelijkheid ligt natuurlijk altijd bij de individuele belegger zelf. Elke belegger is zelf verantwoordelijk voor hun eigen handelsbeslissingen en moet daarom voorzichtig zijn bij het timen van marktkansen op basis van eventuele krantenkoppen die voorbij komen op social media. Het is voor elke belegger belangrijk om rationeel en realistisch te denken. Alleen door dit te toen wordt je in staat gesteld om goed te kunnen begrijpen, wanneer een investering zich in een ontwikkelingscyclus kan bevinden. Dit is ook de sleutel tot het evalueren van interessante kansen en hierdoor kan je het weerstaan om slechte investeringsideeën uit je hoofd te houden. Het feit dat veel beleggers reageren op het laatste nieuws, is dus hoogstwaarschijnlijk een teken dat beslissingen vaak worden gedreven door emotie, in plaats van door rationeel na te denken.
Strategieën om de emotie uit het beleggen weg te halen
Je zou vele strategieën kunnen bedenken die je zou kunnen gebruiken om te voorkomen dat je uit emotie zult handelen. Het probleem is alleen dat het handelen uit emotie niet voorkomen kan worden. Dit omdat het handelen uit emotie vooral gebeurd in situaties die je niet voor ogen had gezien. Het belangrijkste is om overzicht van zaken te hebben, waardoor de kans kleiner is dat je voor een onverwachte situatie komt te staan. Dit kan je doen door een investeringsplan te hebben en je hieraan vast te houden, om te voorkomen dat de emoties de overhand krijgen tijdens het handelen. Andere voorbeelden van strategieën die je zou kunnen toepassen zijn passief indexbeleggen, diversificatie en middeling van de kosten.
Met diversificatie wordt het proces bedoeld waarbij een reeks beleggingen wordt gekocht, in plaats van slechts één of twee. Het diversifiëren van een portefeuille kan vele vormen aannemen, zoals beleggen in verschillende sectoren, verschillende geografische gebieden, verschillende soorten beleggingen en zelfs hedging met alternatieve beleggingen zoals onroerend goed. Diversificatie kan helpen de emotionele reactie op marktvolatiliteit te verminderen. Er zijn tenslotte maar een handvol momenten in de geschiedenis waarin alle markten eendrachtig zijn bewogen en diversificatie weinig bescherming bood.
Middeling van (dollar) kosten is een strategie waarbij gelijke hoeveelheden dollars worden geïnvesteerd met een regelmatig, vooraf bepaald interval. Deze strategie kan in alle marktomstandigheden worden geïmplementeerd.
Kort samengevat
Beleggen zonder emotie is makkelijker gezegd dan gedaan. Toch zijn er wel een paar belangrijke overwegingen die een individuele belegger ervan kunnen weerhouden, om zinloze winsten na te jagen of in paniek te veel te verkopen. Inzicht in je eigen risicotolerantie en in de risico’s van je beleggingen kan een belangrijke basis zijn voor rationele beslissingen. Actief begrip van de markten en welke krachten bullish- en bearishtrends aansturen, is ook van vitaal belang.
Hoewel actief en emotioneel beleggen soms winstgevend kan zijn, blijkt uit gegevens dat het volgen van een goed gedefinieerde beleggingsstrategie en het volgen van de koers door marktvolatiliteit vaak resulteert in de beste prestatie-rendementen op lange termijn.
