Het head and shoulders patroon is een patroon die gebruikt wordt bij technische analyse. Het patroon kenmerkt zich door de drie toppen waarvan de middelste de hoogste is en de buitenste twee ongeveer even hoog. Dit patroon duidt doorgaans op een trend omkeer van bullish naar bearish.
Begrijpen hoe het head and shoulders patroon in elkaar steekt
Het patroon vormt zich wanneer de koers stijgt tot een nieuwe piek, maar vervolgens weer terug valt naar de basis van de eerdere opwaartse beweging. Hierna stijgt de koers weer boven de vorige piek uit om zo een nieuw hoogtepunt te creëren. Vervolgens daalt hij vanaf deze nieuwe piek weer terug naar de basis. Om het patroon af te maken stijgt de koers opnieuw, maar nu ongeveer tot de hoogte van de eerste piek van de drie, om vervolgens weer terug te vallen en het basisniveau te breken naar beneden toe. (Hieronder een visueel voorbeeld met een uitgebreide uitleg van wat je ziet)
Het voorbeeld zoals dat je dat hier ziet is de basis van het patroon.
- Het begint met de opwaartse trend waarbij hij een nieuwe piek bereikt. Deze eerste piek noem de ‘left shoulder’, of in het Nederlands de linker schouder. Na deze piek zal hij terug vallen naar de basis. Deze basis noem ook wel de ‘neckline’, of in het Nederlands ‘halslijn’. De halslijn verbindt het dal tussen de eerste en tweede piek met het dal tussen de tweede en derde piek.
- Vanaf deze halslijn stijgt hij door om opnieuw een nieuwe piek te maken. Deze middelste piek is de hoogste. Daarom noemen we deze piek ook ‘head’ of op zijn Nederlands ‘hoofd’. Na deze hoogste piek zal de trend wederom dalen naar de halslijn.
- Vanaf de neckline zal hij dus zijn laatste stijging maken tot een hoogte die ongeveer gelijk is aan de eerste piek. Na de derde piek is het de bedoeling dat hij de neckline breekt. Bij het breken van de neckline heb je een valide head en shoulders patroon.
Vaak zie je hem niet zo eenvoudig of mooi in de werkelijke grafieken terug als in de theorie. Toch zijn er veel momenten die gelden als valide head and shoulders patroon die er niet exact hetzelfde uitzien als dit voorbeeld. (hieronder zie je een voorbeeld van het patroon in de werkelijke markt)
Je ziet dat hij niet zo mooi terugkomt als in de theorie. En laten we eerlijk met je zijn, dit zal hij waarschijnlijk zelden doen. De grafieken zijn een visuele weergave van vraag en aanbod. Deze niveaus van vraag en aanbod zullen dan ook nooit op een exacte koers of prijs liggen. Zo zit de markt nu simpelweg in elkaar. Het zijn steeds gebieden van vraag (support) en aanbod (resistance) waar de koers op zal reageren. Geen exacte koersniveaus.
Toch is dit patroon een van de betrouwbaarste patronen als het gaat om een trend omkeer. Deze gebruikt verschillende maten van nauwkeurigheid om een hoge waarschijnlijkheid op een trend omkeer aan te duiden. Let wel, geen enkel patroon geeft garantie op welke beweging dan ook!
Uitleg vanuit een marktperspectief
De stijgende koers die de eerste piek vormt, geeft aan dat er momentum in de markt aanwezig is. Dit betekent in dit geval dat de prijs van de koers stijgt, dus dat er een sterke trend is. Het terugzakken van de koers na het maken van de eerste top, geeft aan dat het momentum even verdwenen is. De stijgende trend wordt voor een periode onderbroken. De kopers in de markt wachten even af.
Nadat de koers weer een stukje gezakt is, worden ze weer actief en beginnen ze weer met kopen. Dit zorgt voor meer momentum in de markt, en er wordt vervolgens een nieuwe en hoogste top gevormd. Dit koopgedrag heeft het hoofd van het patroon gevormd.
Op een gegeven moment vinden kopers het wel gescheten en nemen ze winst. Daarentegen zien de verkopers deze nieuwe piek als een mooie kans om te verkopen. Als de handelaren beginnen met het verkopen, daalt de koers weer.
Op het moment dat de koers daalt onder de waarde van de eerste piek (shoulder), betekent dit dat de verkopers aan het winnen zijn. Als er meer mensen verkopen dan kopen, dan daalt de koers.
Er zijn na de daling nog een paar kopers in de markt die van mening zijn dat de prijs toch nog wat zal stijgen, er wordt dus weer gekocht. De koers stijgt weer, maar slechts tot ongeveer de hoogte van de eerste piek. De kopers slagen er niet in de prijs verder te laten stijgen. De markt van kopers raakt zogezegd uitgeput, er zit niet genoeg kracht/momentum meer in aan de kant van de kopers.
De trend zal weer terugvallen en uiteindelijk falen om de stijgende trend door te zetten. Dit duidt vaak op een daling van de trend.
Een omgekeerd head and shoulders patroon
Het head and shoulders patroon kan ook ondersteboven voorkomen in een grafiek. Dit wordt het inversed head and shoulders patroon genoemd. Dit is exact het tegenovergestelde van een normaal head and shoulders patroon.
Bij een omgekeerd head and shoulders patroon worden er namelijk drie dieptepunten gemaakt door de koers, waarvan de middelste het laagste moet zijn. Ook hier vormt het middelste dieptepunt het hoofd. (Hieronder een voorbeeld van het inversed head en shoulders patroon)
Handelen met het head en shoulders patroon
Handelaren gebruiken het head and shoulders patroon voor het bepalen waar en wanneer er een positie ingenomen gaat worden. Doorgaans wordt er bij het breken van de neckline een positie ingenomen.
Bij een normaal head and shoulders patroon, wordt er vaak een short positie ingenomen. In het geval van een inversed head and shoulders patroon, wordt vaak een long positie ingenomen. In de theorie wordt de afstand tussen de hoogste piek en de neckline wordt gebruikt om het koersdoel te bepalen. De stop-loss wordt dan geplaatst na
Voorbeeld: Als de afstand tussen de halslijn en het hoofd 30 pips is, wordt het koersdoel 30 pips onder de halslijn worden geplaatst.
Als extra bovenop het patroon op zich, wordt er door velen ook nog gebruik gemaakt van de RSI. Als de RSI een ‘oversold’ of ‘overbought’ situatie aangeeft, is de kans nog groter dat de trend gaat keren.
De combinatie van het head en shoulders patroon met de RSI kun je gebruiken wanneer je er zelf ook op vertrouwd dat de combinatie sterker is dan het patroon op zich. Nogmaals, geen een signaal geeft garantie op welk beweging dan ook.
Belangrijke aandachtspunten
Het head and shoulders patroon is een vrij betrouwbaar patroon, mits hij juist wordt gelezen. Er worden bij het interpreteren van het patroon nog weleens fouten gemaakt.
Een head en shoulders patroon is vaak een aanduiding van een trend reversal. Dit betekent dus dat een normaal head and shoulders patroon zich voordoet in een stijgende trend, en een inversed head and shoulders patroon in een dalende trend. We laten een paar voorbeelden zien waarbij hij juist geïnterpreteerd wordt en waar hij verkeerd wordt geïnterpreteerd.
Zoals je ziet, is het belangrijk dat er goed gekeken wordt in welke directie de trend gaat en in welke directie het head en shoulders patroon zich vormt. Bij een juiste interpretatie van het patroon en een correcte timing, kan het een zeer lucratief patroon zijn om mee te handelen.
